Brüt KDV vs Net KDV: Fark Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Brüt KDV ve net KDV arasındaki farklar, hesaplama formülleri ve pratik örnekler. KDV dahil ve hariç tutar hesaplama rehberi.
Reklam Alanı
300x250
Brüt ve Net KDV Kavramları
Brüt tutar (KDV Dahil): Müşterinin fiilen ödeyeceği toplam tutardır. Bu tutar, mal/hizmet bedelini ve KDV'yi birlikte içerir.
Net tutar (KDV Hariç): Mal veya hizmetin saf bedeli olup KDV hariç tutardır. Muhasebede gelir olarak kaydedilen tutardır.
| Kavram | Tanım | Kimler Kullanır? |
|---|---|---|
| Net Tutar | KDV hariç mal/hizmet bedeli | Muhasebe kayıtları, gelir hesabı |
| KDV Tutarı | Net tutar üzerinden hesaplanan vergi | Devlete beyan edilecek tutar |
| Brüt Tutar | Net + KDV (Müşterinin ödediği) | Fatura, teklif, ödeme |
Netten Brüte Hesaplama (KDV Ekleme)
Elinizde KDV hariç tutar varsa ve müşterinin ödeyeceği toplam tutarı bulmak istiyorsanız:
Brüt Tutar = Net Tutar × (1 + KDV Oranı)
KDV Tutarı = Net Tutar × KDV Oranı
Örnek 1: %20 KDV ile Hesaplama
- Net Tutar (KDV Hariç): 10.000 TL
- KDV Oranı: %20
- KDV Tutarı: 10.000 × 0,20 = 2.000 TL
- Brüt Tutar (KDV Dahil): 10.000 + 2.000 = 12.000 TL
Örnek 2: %10 KDV ile Hesaplama
- Net Tutar: 5.000 TL
- KDV Oranı: %10
- KDV Tutarı: 5.000 × 0,10 = 500 TL
- Brüt Tutar: 5.000 + 500 = 5.500 TL
Örnek 3: %1 KDV ile Hesaplama
- Net Tutar: 1.000 TL
- KDV Oranı: %1
- KDV Tutarı: 1.000 × 0,01 = 10 TL
- Brüt Tutar: 1.000 + 10 = 1.010 TL
Brütten Nete Hesaplama (KDV Çıkarma)
Elinizde KDV dahil tutar varsa ve net tutarı (KDV hariç) bulmak istiyorsanız:
Net Tutar = Brüt Tutar ÷ (1 + KDV Oranı)
KDV Tutarı = Brüt Tutar - Net Tutar
Örnek 1: %20 KDV ile Hesaplama
- Brüt Tutar (KDV Dahil): 12.000 TL
- KDV Oranı: %20
- Net Tutar: 12.000 ÷ 1,20 = 10.000 TL
- KDV Tutarı: 12.000 - 10.000 = 2.000 TL
Örnek 2: %10 KDV ile Hesaplama
- Brüt Tutar: 5.500 TL
- KDV Oranı: %10
- Net Tutar: 5.500 ÷ 1,10 = 5.000 TL
- KDV Tutarı: 5.500 - 5.000 = 500 TL
Hızlı KDV Hesaplama Tablosu
Farklı KDV oranları için hızlı referans tablosu:
| KDV Oranı | Net → Brüt (Çarpan) | Brüt → Net (Bölen) | KDV Oranı (Çarpan) |
|---|---|---|---|
| %1 | × 1,01 | ÷ 1,01 | × 0,01 |
| %10 | × 1,10 | ÷ 1,10 | × 0,10 |
| %20 | × 1,20 | ÷ 1,20 | × 0,20 |
Fatura Düzenlerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
1. Tutar Yuvarlamaları
Faturada her satır için KDV hesaplanırken yuvarlama farkları oluşabilir:
2. Teklif Verirken
Müşteriye teklif verirken net fiyatı belirtip "+ KDV" ibaresi eklemek yaygın bir uygulamadır:
- Net Fiyat: 10.000 TL + KDV
- Brüt Fiyat: 12.000 TL (KDV Dahil)
Bu şekilde müşteri karşılaştırma yaparken net bedeli görebilir.
3. E-Fatura Sisteminde
E-fatura veya e-Arşiv fatura düzenlerken sistem otomatik olarak KDV hesaplar. Ancak doğru KDV oranını seçtiğinizden emin olun:
- %1: Temel gıda ürünleri
- %10: Restoran, konaklama
- %20: Genel mal/hizmet
Tevkifatlı İşlemlerde Brüt-Net Hesaplama
Tevkifatlı işlemlerde KDV'nin bir kısmı alıcı tarafından kesilir:
| İşlem | Net Tutar | KDV (%20) | Tevkifat (%50) | Tahsil Edilen |
|---|---|---|---|---|
| Normal İşlem | 10.000 TL | 2.000 TL | - | 12.000 TL |
| Tevkifatlı İşlem | 10.000 TL | 2.000 TL | -1.000 TL | 11.000 TL |
Pratik Hesaplama İpuçları
1. Excel'de KDV Hesaplama
Excel'de KDV hesaplamak için şu formülleri kullanabilirsiniz:
- Net → Brüt:
=A1*1,20(A1 net tutar) - Brüt → Net:
=A1/1,20(A1 brüt tutar) - KDV Tutarı:
=A1*0,20(A1 net tutar)
2. Hızlı Zihinsel Hesaplama
%20 KDV için pratik yöntem:
- Net → Brüt: Net tutarın %20'sini ekleyin
- Brüt → Net: Brüt tutarın yaklaşık %17'sini çıkarın (kesin: 16,67%)
3. Yuvarlama Kuralları
KDV hesaplamalarında kuruş hassasiyeti önemlidir:
- Fatura toplamı kuruş hassasiyetinde olmalıdır
- Satır bazında KDV hesaplansa bile toplam yuvarlama yapılır
- Yuvarlama farkları "Yuvarlama Farkı" hesabına kaydedilir
SSS - Sıkça Sorulan Sorular
Brüt ve net fark nedir?
Brüt tutar KDV dahil müşterinin ödediği tutardır. Net tutar ise KDV hariç mal/hizmet bedelidir.
KDV dahil fiyattan KDV nasıl çıkarılır?
Brüt tutarı (1 + KDV oranı) ile bölerek net tutarı bulursunuz. Örneğin 12.000 TL / 1,20 = 10.000 TL net.
Fatura düzenlerken hangi tutar yazılır?
Faturada hem net tutar, hem KDV tutarı, hem de brüt tutar (toplam) yer alır. Müşteri brüt tutarı öder.
Tevkifatlı işlemde fiyat nasıl hesaplanır?
Tevkifatlı işlemde KDV'nin bir kısmı alıcı tarafından kesilir ve devlete ödenir. Satıcı sadece kalan kısmı tahsil eder.
E-fatura KDV'yi otomatik hesaplar mı?
Evet, e-fatura sisteminde KDV oranını seçtiğinizde sistem otomatik hesaplar. Ancak doğru oranı seçmeniz gerekir.
İlgili Yazılar:
Kaynak: KDV Kanunu, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), Muhasebe Standartları